داوطلبی در ورزش‌های همگانی ایران

داوطلب به فردی اطلاق مي شود كه به صورت آزادانه قسمتی از وقت، مهارت يا خدمات خود را رايگان و بلاعوض به سازمان يا گروهی خاص، اختصاص مي دهد. در فرايند تشكيل سازمان‌ها و جامعه، منابع انسانی نقش محوری دارند. بخشی از منابع انسانی را داوطلبان تشكيل می دهند كه در بيشتر كشورها به عنوان سازمان‌ها غيردولتی فعاليت می كنند و می‌توانند در پيشبرد اهداف جامعه و سازمان مؤثر باشند. امروزه ورزش در كشورهای پيشرفتة جهان بر داوطلب گرايی متمركز است كه توسط افراد زيادی از داوطلبان هدايت و پيش برده می‌شود. اهميت حضور و مشاركت داوطلبان در عرصة ورزش بر حيطه‌های مختلفی از جمله حيطه‌های اقتصادی، اجتماعی، سياسی و فرهنگی اثر می گذارد. به‌طوري‌كه در برخی كشورها، ارزش اقتصادي بخش داوطلبی را بين 7 تا 14 درصدتوليد ناخالص داخلی تخمين زده‌اند. کار داوطلبانه سالانه درآمریکا 239میلیارد دلار، انگلستان 41میلیارد پوند، استرالیا 24 تا 31 میلیارد دلار و در کانادا 17 میلیارد دلار به اقتصاد آن کشورها کمک می‌کند. بكارگيري افراد داوطلب، مزاياي اقتصادي زيادي براي سازمان‌هاي ورزشي به دنبال دارد. اما سرمایه اجتماعی مهم‌ترین پیامد نهضت داوطلبی است. نهضت داوطلبی به عنوان شاخصی برای ارزیابی همبستگی اجتماعی شهروندان وظیفه شناس است. داوطلبي يك فرآيند دو سويه ميان فرد و ارگان كمك گيرنده است كه در اين ميان هم سازمان و هم فرد داوطلب از اين خدمت رسانی سود می‌برند. هیأت‌ها و انجمن‌های ورزش‌های همگانی از جمله سازمان‌های غیردولتی(NGO) هستند که اعضایشان برای حضور و مشارکت خود پاداش مادی یا مزد دریافت نمی‌کنند. داوطلبان در ورزش‌های همگانی به سه دسته کلی تقسیم می‌شوند: داوطلبان عمومی، كه بدون تخصص و مهارت خاص مي‌باشند، مانند راهنمايان همایش‌ها و جشنواره‌ها، بلیط فروشی‌ها و...، داوطلبان دارای تخصص و مهارت‌هاي ويژه، مانند طراحان سايت‌هاي رايانه‌ای، مترجمان، پزشکان و... و داوطلبان ورزشی، مانند مربيان، داوران و ورزشکاران كه بدون دريافت حق الزحمه خدمات ارائه مي‌دهند. فرایند مدیریت داوطلبان در ورزش شامل برنامه‌ریزی، جذب، گزینش، آشنایی، آموزش، ارزیابی، تصدیق، حفظ و نگهداری است. نیازسنجی، جذب، پیش‌بینی شرح وظایف، ایجاد بانک اطلاعاتی و حفظ داوطلبان نیز در ورزش‌های‌ همگانی کشور مهم‌ترین بخش مدیریت داوطلبان است که به نظر می‌رسد مدیران و مسئولین ارشد ورزش همگانی تاکنون در این زمینه اقدام قابل توجهی انجام نداده‌اند. امید است با توجه به فواید پایدار و ارزشمند حضور داوطلبین در ورزش همگانی، شاهد طراحی و بهرمندی از نظام داوطلبین در ورزش ایران باشیم.

نویسنده: دکتر شهرام علم

دسته‌بندیتحلیل روزکلید‌واژهداوطلبمنابع انسانیورزشورزش همگانیسرمایه اجتماعیهیات ورزشیانجمن ورزشیبانک اطلاعاتینظام داوطلبینورزش ایرانمدیریت داوطلبانسازمان های غیر دولتی